नेपाल दक्षिण एसियाकै तेस्रो उच्च आर्थिक वृद्धि यसबर्ष-विश्व बैंक
यस वर्ष नेपाल दक्षिण एसियामा तेस्रो उच्च आर्थिक वृद्धि हुने मुलुक बन्ने विश्व बैंकले जनाएको छ । सोमबार दक्षिण एसिया आर्थिक फोकस सार्वजनिक गर्दै विश्व बैंकले नेपालमा यो वर्ष (सन् २०१९मा) ६ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने जनाएको हो ।
यो भारत र बंगलादेशपछिको उच्च आर्थिक वृद्धि हो । भारतमा यस वर्ष ७ दशमलव ५ प्रतिशत र बंगलादेशमा ७ दशमलव ३ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने उसको प्रक्षेपण छ । यस क्षेत्रमा सबैभन्दा कमजोर आर्थिक वृद्धिदर अफगानिस्तानमा २ दशमलव ५ प्रतिशत हुँदै छ । प्रतिवेदनले दक्षिण एसियामा संसारकै सबैभन्दा उच्च आर्थिक वृद्धि हुने जनाएको छ । सन् २०१९ मा यस क्षेत्रमा ७ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हुने र त्यसपछिका दुवै वर्ष ७ दशमलव १ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने पनि विश्व बैंकको प्रक्षेपण छ । ‘तर, यस क्षेत्रमा आर्थिक वृद्धिलाई दिगो बनाउन मुलुकहरूले निर्यात वृद्धि गर्नुपर्छ,’ वर्षमा दुईपटक छापिने प्रतिवेदनले भनेको छ । नयाँ पत्रीकामा खबर छ ।
सियाली विकास बैंक (एडिबिडि)ले आर्थिक वृद्धिदर ६ दशमलव २ प्रतिशत हुने चालू आर्थिक वर्ष सन् २०७५७६ (सन् २०१९) मा आर्थिक वृद्धिदर ६ दशमलव २ प्रतिशत हुने एसियाली विकास बैंक (एडिबी)ले प्रक्षेपण गरेको छ । आगामी आर्थिक वर्ष २०७६७७ (सन् २०२०) मा भने आर्थिक वृद्धिदर ६ दशमलव ३ प्रतिशत पुग्ने पछिल्लो म्याक्रोइकोनोमिक अपडेटले देखाएको छ । चालू आर्थिक वर्षमा ७ देखि ८ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने अनुमान नेपाल सरकारले गरेको छ । त्यस्तै, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्राकोष (आइएमएफ)ले भने साढे ६ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने प्रक्षेपण गरेको छ । कृषि क्षेत्रको वृद्धि आर्थिक वर्ष सन् २०१८ (२०७४७५) को २ ।८ प्रतिशतबाट आर्थिक वर्ष सन् २०१९ (२०७५७६) मा ४ ।५ प्रतिशत पुग्न
तर अर्थशात्री सिद्ध राज भट्टले एडिबिडिले यस वर्ष आर्थिक वृद्धि ६ दशमलव २ प्रतिशत मात्र हुने तथ्यलाई स्विकार नगरि ७ प्रतिशत हुने बताएका छन । नेपाल अर्थव्यवस्थाका लागि विकास प्रक्षेपणको लागी मेरो अनुभवले मलाई बताउँछ कि आईएमएफ र एडीबी पूर्वानुमान प्राय: रूढ़िवादी हुन्छ। यसैले, वृद्धि दर सजिलै ७ प्रतिशतभन्दा बढि माथि जान सक्छ जसले माथिल्लो तामाकोशी र केहि अन्य परियोजनाहरू समयमा पूरा गरिसकेको छ र व्यहोर्नुको सरकारको विभिन्न स्तरहरू द्वारा समयमै सम्पन्न हुन्छ।
केहि तथ्यहरू:
१. पिताको उत्पादन ८ प्रतिशतले बढेको छ। यसले सीधा समग्र विकासको लागि १ प्रतिशत भन्दा बढी योगदान गर्नेछ। २. पर्यटन प्रवाहले रेस्टुरेन्ट र ट्रेकिङ सेवाको विस्तार देखाउँछ। ३ . उच्च आयात वृद्धिको अर्थ व्यापारिक सेवामा विस्तार छ। व्यापारले समग्र वृद्धिको लागि लगभग १३ प्रतिशत योगदान दिन्छ। ४ . पुनर्निर्माण कार्य गर्दछ यदि अगाडि बढ्नु अब निर्माण क्षेत्र उत्पादनको विस्तारमा थपिनेछ। ५ . यदि स्थानीय सरकारको बजेट खर्च गरिन्छ भने, यो सार्वजनिक सेवा क्षेत्रमा मूल्य थपिएको छ। ६ . बैंक क्रेडिटमा विस्तार वित्तीय माध्यमिक सेवाको विस्तार देखाउँछ। ७ . विमानन उद्योग सेवामा विस्तार भएको छ (नयाँ गन्तव्यहरूमा उडान र उडानहरूको संख्यामा वृद्धि।)
